Begin 2010 was al duidelijk dat veel van de zogenoemde opkomende economieën
sterker uit de recessie zijn gekomen dan westere landen. Terwijl
staatsschulden in de Verenigde Staten en Europa exploderen,
hebben snelle groeiers zoals China, Brazilië en Mexico de overheidsfinanciën
beter onder controle.
Gevolg is dat het onderscheid tussen de sterkste groeilanden en de zwakste,
geïndustrialiseerde staten vager wordt. In de Griekse schuldencrisis blijkt
dit overduidelijk.
Bedelen om dollars
Griekenland moet in april en mei ruim 20 miljard euro ophalen op
kapitaalmarkten om gaten in de begroting te dichten. De komende weken wil de
Griekse regering proberen een deel van dat bedrag in dollars te lenen. Het
gaat hierbij om vijf tot tien miljard dollar, aldus de Britse zakenkrant The
Financial Times.
Door zich nadrukkelijk op dollarleningen te richten betreden de Grieken een
markt waar opkomende landen traditioneel een deel van hun financiering
regelen. Pijnlijk is dat de Griekse begrotingsperikelen ertoe hebben geleid,
dat het land inmiddels fors meer rente moet betalen voor staatsleningen dan
onder meer de Braziliaanse, Poolse en Mexicaanse regering. Zie de grafiek: Hoeveel
rente betaalt de staat?
Opkomen en afzakken
Dit roept de vraag op of Griekenland bezig is af te zakken tot de status van
ontwikkelingsland, dan wel dat landen als Brazilië en Mexico een maatje te
groot worden voor het predikaat ‘opkomend’.
Een eenduidige definitie van het begrip emerging market bestaat sowieso
niet. In het spraakgebruik roept dit begrip vooral associaties op met landen
die bezig zijn zich om te vormen tot een industriële economie, gemiddeld
snel groeien, maar ook grote onzekerheden en risico's meebrengen voor
beleggers.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hanteert een tweedeling tussen
'geavanceerde' landen, veelal geconcentreerd in Noord-Amerika, en
West-Europa en 'opkomende en ontwikkelende landen'. Deze indeling komt
grofweg overeen met die tussen langzame en rappe groeiers. Zie de grafiek: Trage
en snelle groeiclubs.
Welvaart en groei
Daarnaast is er de inkomensclassificatie van de Wereldbank. Deze instelling
plaatst landen in de categorie 'hoog inkomen' als het jaarinkomen per hoofd
van de bevolking groter is dan 11.905 dollar. Vervolgens is er een brede
groep van landen met een 'gemiddeld' inkomen per hoofd van de bevolking,
tussen de 976 en 11.905 dollar. Arme landen zitten onder de grens van 976
dollar. Zie de grafiek: Rijk
en arm.
Grosso modo kennen 'rijke' landen lagere economische groeipercentages en
armere landen een hogere economische groei.
Griekenland hoort met een inkomen per hoofd van de bevolking van bijna 29
duizend dollar zonder meer bij de club van rijke landen, terwijl
bijvoorbeeld Polen, Mexico en Brazilië bij de top van de middengroep zitten.
Rijk land, hoge rente
Dat Griekenland drie keer zo rijk is als Mexico, betekent voor internationale
beleggers echter niet dat het land minder rente hoeft te betalen voor
staatsleningen. De notie dat beleggers voor emerging markets een
extra risico-opslag eisen in de vorm van een hogere rente, is geen
onwrikbaar dogma meer.
Griekenland wordt keihard afgerekend op de zwakke staat van de
overheidsfinanciën. Een blamage voor Athene, en een compliment voor de
ministers van Financiën in Mexico en Brazilië.
Lees ook:
westerse zaak
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl